De kracht van participatieve innovatie
Maak van jouw mensen de innovatiemotor van je organisatie
Ik zie het dagelijks gebeuren in mijn workshops: in eerste instantie beginnen de deelnemers voorzichtig aan het ideeproces. Ze zijn nog wat onwennig, weten niet goed wat ze moeten verwachten of durven zich nog niet helemaal blootgeven. Na een tijdje ontdooien ze steevast. Ze krijgen er steeds meer plezier in en durven langzaamaan de grenzen van het haalbare en het denkbare verder op te rekken.
En dan gebeurt het: je ziet een flikkering verschijnen in de ogen van één van die deelnemers vlak voor hij of zij dat ene idee eruit flapt: Vreemd (want nieuw) én geniaal tegelijk!
In eerste instantie wordt zo’n idee meestal op een lachsalvo onthaald. Maar vervolgens zie je het geloof zich als een virus verspreiden. De energie neemt over. De groep gooit zich plots met volle overgave op dat idee en weet het binnen een paar uur uit te werken tot een volwaardig nieuw én haalbaar project. Prachtig om zien.
Wanneer je je mensen de kans geeft om te participeren in innovatie en zelf vanuit hun eigen expertise ideeën te bedenken, zie je telkens opnieuw welke magie er kan ontstaan.
Waarom?
Sinds halverwege de jaren 2000 leven we in het tijdperk van de innovatie-explosie, de VUCA-wereld, de era van exponentiële verandering… of hoe je het ook wilt noemen. Veranderingen volgen elkaar sindsdien in ijltempo op. Bovendien lijken de klassieke ‘grenzen’ voor al die innovaties weggevallen. Niet enkel producten moeten anders en nieuw, maar ook diensten, organisatiestructuur, processen, business models, … àlles moet er aan geloven.
Organisaties moeten wel mee als ze in de toekomst nog een rol van betekenis willen blijven spelen. Maar heel wat van hen worstelen met de nieuwe snelheid. Ze zijn er eenvoudigweg niet op gebouwd. Vaak hebben ze nog een structuur en cultuur die dateert uit een tijdperk waarin verandering langzaam en vrij goed te voorspellen was. Hoe groter of ouder de organisaties, hoe meer verlammende procedures en hoe meer problemen ze vaak hebben met de nieuwe eisen aan snelheid en flexibiliteit waar deze omstandigheden om vragen.
Verandering van binnenuit
Hoe kan je hier als organisatie dan op reageren? Uiteraard kan je voor deze innovatie-impulsen naar buiten kijken: je kan innovatieve start ups proberen detecteren, opkopen en die integreren in je bestaande organisatie. Als budget geen probleem is, kan dit een snelle en relatief veilige benadering zijn. Let wel, de clash tussen start-up-cultuur en de cultuur van een grote organisatie kan hier wel eens voor problemen zorgen.
Ook externe innovatieconsultants kunnen soelaas bieden. Zij vertellen jou wat en hoe je moet innoveren. Het voordeel hierbij is dat zij dag in dag uit bezig zijn met innovatie en dus snel meters kunnen maken. De uitdaging hier is het interne draagvlak. Zij kennen de interne cultuur en gevoeligheden immers niet. Vaak zie je dan ook weerstand bij de medewerkers in de vorm van een ‘not invented here’-reflex.
Intern keek men voor innovatie vaak naar de klassieke r&d-cel. Zolang het enkel ging over technologische innovatie ging dat verhaal ook op. Alleen is het speelveld ondertussen zo divers geworden dat r&d alleen hier al lang geen volledig antwoord meer op kan bieden. Bovendien vereist de nieuwe snelheid een veel grotere slagkracht dan enkel de capaciteit die een r&d-team kan bieden.
Wij zijn er dan ook van overtuigd dat als je duurzaam wil innoveren, iedereen mee in het bad moet. Elke medewerker moet op regelmatige basis mee nadenken over wat er anders en beter kan binnen de organisatie.
Dat betekent ook dat we moeten werken aan een andere cultuur: eentje waar medewerkers gestimuleerd worden om mee na te denken, initiatief te nemen en hun ideeën te delen. Maar ook eentje waar leidinggevenden niet meer proberen om zélf met al die ideeën op de proppen te komen. Hun rol wordt juist faciliterend en ondersteunend. Als leidinggevende zal je dus moeten nadenken over wat je kan doen om meer innovatie bij je medewerkers te stimuleren.
"Participatieve innovatie wordt een noodzakelijk onderdeel van de innovatiemix in elk gezond, future proof bedrijf"
De ROI van participatieve innovatie
1. Optimaal gebruik human capital
De medewerkers zijn het ‘human capital’ van de organisatie. Niemand kent de organisatie, de sector, de klanten en hun noden zo goed als zij. Alleen wordt hun expertise meestal onvoldoende gezien en ingezet. En dat is jammer want zo laat je een groot deel van het potentieel onbenut.
Vaak zien we dat het human capital van de organisatie nog steeds overwegend wordt ingezet voor operationele taken. Dat geeft ook aan de medewerkers het valse idee dat dat het échte werk is en de rest (zoals innovatie) iets bijkomstig. Een beetje spielerei. Alsof het voortbestaan van je organisatie iets bijkomstig zou zijn… We moeten dringend af van deze hopeloos achterhaalde kortetermijnvisie en ons bewust worden dat innovatie voor élk van ons een essentieel onderdeel van het dagelijkse werk moet worden.
Immers, met de opkomst van artificiële intelligentie en robotisering zal het onderscheidend vermogen van organisaties steeds minder liggen bij hun operational excellence (dat wordt gewoon een basisvoorwaarde), maar wel in hun vermogen om zichzelf keer op keer opnieuw uit te vinden. Participatieve innovatie wordt zo een noodzakelijk onderdeel van de innovatiemix in elk gezond, future proof bedrijf.
2. Meer en betere ideeën
Om deze continue innovatie te voeden, heb je een permanente toevoer aan kwalitatieve ideeën nodig. Eén team of enkele individuen kunnen dit alleen niet bolwerken. Juist door het volledige human capital van de organisatie te activeren, zal je voldoende instroom genereren om de juiste eruit te kunnen kiezen. Immers: hoe meer ideeën je hebt, hoe groter de kans dat er ook een paar geniale tussen zullen zitten. Of zoals Alex Osborn al zei: “Quantity breeds quality”
3. Draagvlak
Iedereen die ooit een change traject heeft meegemaakt weet dat niemand staat te springen voor die verandering. Diep vanbinnen willen wij namelijk allemaal het liefst dat alles zo veel mogelijk hetzelfde blijft.
We zijn hier zelfs genetisch voor geprogrammeerd: Verandering is namelijk risicovol en het kost energie. Twee dingen die je als kersverse homo sapiens, vechtend om te overleven, zo veel mogelijk probeerde te vermijden. We hebben ondertussen misschien wel nieuwe software gekregen, maar onze hardware is nog steeds dezelfde als die van de eerste homo sapiens. Logisch dus dat wij, als afstammelingen, diezelfde ingebouwde weerstand tegen verandering vertonen.
En die weerstand wordt nog vergroot indien die verandering van buitenaf of van bovenaf komt. “Ze hebben weer iets nieuws bedacht” (zucht)
Wil je deze dynamiek doorbreken, dan zal je de medewerkers zelf aan het stuur moeten zetten. Laat hen zelf de oplossingen bedenken en vormgeven om de organisatie te stroomlijnen en de botlle necks aan te pakken. Op die manier creëer je vanzelf ambassadeurs voor die noodzakelijke verandering. Het zijn immers hun eigen ideeën. En collega’s kunnen elkaar nu eenmaal veel makkelijker overtuigen dan wanneer je dat top down probeert te doen.
4.Employee engagement
Tot slot zorgt participatieve innovatie ook voor een verhoogde betrokkenheid van de medewerkers. Ze voelen zich gezien, erkend en gewaardeerd wanneer ze mee mogen nadenken over de toekomst van de organisatie. In plaats van eender welk bonusplan of teambuilding, kan je beter aan je medewerkers vragen of ze hun brein even willen lenen.
In tijden van arbeidskrapte, waar ‘purpose’ steeds belangrijker wordt in de keuze van werkgever, is het een uniek voordeel wanneer je je mensen weet te empoweren door hen mee de toekomst van de organisatie te laten vorm geven.
Wil je aan de slag met participatieve innovatie? Benieuwd hoe je dit kan aanpakken? Neem vrijblijvend contact op. Wij komen met plezier uitleggen hoe wij dit ondersteunen binnen organisaties.
Pieter Daelman